Huisbereide maaltijden worden populair. Eigenaars koken graag zelf voor hun hond of honden eten mee van tafel. Hierdoor ontstaan er echter voedingsfouten, die zowel kwalitatief als kwantitatief kunnen zijn. Het overgrote deel van de eigenaars vergeet dat honden geen mensen zijn. (20)
Honden hebben andere behoeften en dan voornamelijk als het gaat over de Calciumhuishouding. Voeding speelt een belangrijke rol in de skeletgezondheid en een slechte ontwikkeling van het skelet is een belangrijke struikelblok tijdens de groei van grote rassen.
Zowel een energie-overschot, een energietekort, een hormonen-, of vitaminetekort als een disbalans in de mineralenhuishouding, kunnen zorgen voor allerlei klachten, waaronder spiertrillingen, skeletafwijkingen, een slechte vacht, het ontstaan van metabole ziekten, etc. (10,11,18) Het is dus erg belangrijk rekening te houden met de kleinste nutriënten, de vitaminen en de mineralen, die de top van de voedingspiramide compleet maken.
Het doel van het toevoegen van een vitaminen- en mineralensupplement (VMS)
Het doel van een VMS is het voldoen aan de dagelijkse behoefte van de hond:
Voldoende calcium in de maaltijd aanbieden
Normale Ca/P-ratio verkrijgen in de voeding
Voldoen aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) mineralen en vitaminen
Een optimale gezondheid garanderen
Met een niet-uitgebalanceerd dieet, zonder VMS, vertonen honden metabole veranderingen en veranderde bloedwaarden waaronder: (9,17)
Hyperfosfatemie en tendens tot hypocalcemie
Hoog ureum
Hoog cholesterol
Hypoproteïnemie / Hypoalbuminemie
Hyperglycemie en een gevaar voor overgewicht
Mineralentekorten
We gaan verder in op de toevoeging van de VMS en dus het toevoegen van mincronutriënten. De geziene hoge cholesterol, hypoproteïnemie en hyperglycemie zijn vooral te wijten aan het niet-uitgebalanceerde macronutriëntenprofiel.
Calcium en fosfor
Ingrediënten zoals vlees, granen, fruit en groenten bevatten niet voldoende calcium om te voldoen aan de calciumbehoefte van honden, daarenboven bevatten ze duidelijk meer fosfor dan calcium.17 Dit resulteert in een omgekeerde calcium/fosfor ratio zoals bijvoorbeeld 1/10. Een optimale calcium/fosfor ratio ligt tussen 1/1 en 2/1 of maximum 1,6/1 bij opgroeiende honden. (5,13,16)
Wanneer er een omgekeerde Ca/P ontstaat in het dieet van de hond kan dit leiden tot een nutritionele secundaire hyperparathyroïdie. Hierbij zal het parathyroïd hormoon (PTH) stijgen om zo de calciumhomeostate te handhaven. Dit zorgt voor botontkalking, osteopenie, vervorming van de botten en mogelijks een rubber jaw. Soms wordt dit fenomeen ook het “All-meat syndroom” genoemd. (13,14) Merk op dat een vitamine D-tekort dezelfde symptomen kan geven. Vitamine D speelt namelijk een centrale rol in de calciumhomeostase. (4,21)
In de bloedname, bij het niet toevoegen van een VMS, kunnen we soms een hyperfosfatemie en een tendens tot hypocalcemie opmerken. Echter, ook bij niet-uitgebalanceerde diëten met te weinig eiwitten, kan er ten gevolge van de hypoalbuminemie ook een calciumtekort te zien zijn omdat calcium gebonden is aan albumine. Een échte hypocalcemie ontstaat wel degelijk wanneer er voldoende lange tijd onvoldoende calcium aanwezig is in het dieet. (10,17)
We zien dat een natuurlijke prooi van een hond grotendeels uit botten bestaat en dit is het grote verschil met menselijk voedsel. Als mens is onze calciumbehoefte veel lager.
Mineralen en vitaminen
Omdat vitaminen en mineralen veel diverse fysiologische functies hebben en huisbereide maaltijden zelden uitgebalanceerd voor vitaminen en mineralen kunnen deze laatste tot allerlei tekorten leiden. Een tekort aan 1 of meerdere vitaminen en/of mineralen kunnen op hun beurt zeer uiteenlopende en diverse aandoeningen veroorzaken. Eigenaars voegen soms de VMS niet toe wegens het extra werk, de extra kost of het gebrek aan begrip voor het belang van het toevoegen. Het is dus als dierenarts belangrijk ze op dit belang te wijzen en de gemaakte recepten op te volgen. (15,22)
Natuurlijke producten hebben een enorme variatie in hun vitaminen- en mineraleninhoud. Deze is afhankelijk van de plaats van opkweek, het gebruikte voeder of de fertilisatiemethode, welk deel van het dier of de plant gebruikt wordt en hoe het ingrediënt uiteindelijk wordt klaargemaakt. Om al deze redenen te counteren, wordt er aanbevolen om een VMS te gebruiken. Het is daarenboven onmogelijk om de aanbevolen vitaminen- en mineralenbehoefte te verkrijgen via het gebruik van louter plantaardig of dierlijk materiaal. Bij gebruik van een zelfgemaakt dieet is een VMS dus onmisbaar. (13,14)
Zonder VMS worden de minimale aanbevelingen niet bereikt voor calcium, fosfor, kalium, natrium, koper, ijzer, zink, vitamine D, vitamine E, riboflavine, vitamine B12, foliumzuur, chloride en choline. Daarbij is er een ongewenste, te lage Ca/P ratio. De meest voorkomende tekorten in zelfbereide maaltijden zijn zink, choline, koper en calcium, de ergste tekorten worden waargenomen bij vitamine D, zink, en vitamine E. (19) Indien er natrium en/of chloride tekorten zijn in het dieet kan er een kleine hoeveelheid zout (natriumchloride) toegevoegd worden. (11,16) Er wordt ook regelmatig bij niet-uitgebalanceerde diëten een tekort aan taurine gezien, dit kan worden gecompenseerd wanneer taurine aanwezig is in de VMS. (18)
Een voorbeeld van de tekorten die er zijn in een huisbereide maaltijden zonder toevoeging van een VMS, hier de Alphamix van Dog Chef.
Een optimale gezondheid
Een optimale gezondheid kan worden gestimuleerd door enkele extra toevoegingen. Als voorbeeld kunnen we pre-en probiotica nemen en bijvoorbeeld bentoniet. Deze worden ook toegevoegd aan de VMS van Dog Chef.
Probiotica staat ervoor gekend om gunstige effecten te hebben op de algemene gezondheid van de hond. Ook de stoelgang wordt beter van kwaliteit, deze scoort hoger op de fecale scorekaart, is droger en bevat minder ammonium, waardoor de stoelgang minder stinkt. (6)
Prebiotica zoals fructo-oligosacchariden (FOS) balanceren de intestinale hondenflora. FOS voedt de goede bacteriestammen (zoals bifidobacteriën en lactobacillen) en zorgen dus voor een gezondere flora. Er zijn ook studies die zeggen dat FOS de verteerbaarheid van het voedsel ter hoogte van de dunne darm verbetert. (2)
Het toevoegen van bentoniet, een natuurlijk kleimineraal, zorgt voor een gezondere darm met een gezondere darmflora, neutraliseert intestinale toxines, werkt preventief tegen diarree, verbetert de fecale geur en ondersteunt de gewrichten. Bentoniet verbetert de opname van bepaalde mineralen zoals zink, ijzer, koper en mangaan. (1)
Hoe leg je dit nu uit aan de eigenaar?
Eigenaars moeten weten dat hoewel vitaminen en mineralen enkel in kleine hoeveelheid aanwezig zijn in een recept, ze zeer belangrijk zijn en niet optioneel. De eigenaar dient dus voorgelicht te worden over het belang van elk ingrediënt. De verhoogde calciumbehoefte kan worden uitgelegd door het tonen van de natuurlijke prooi van de hond die ook bestaat uit een deel botten. Op bovenstaande prent zijn de botten daarom duidelijk zichtbaar. Mensen eten deze botten niet op en dus is de calcium van mensen lager. Een bord gevuld met vlees, groenten en aardappelen kan dus nooit voldoende zijn om te voldoen aan de minimumbehoeften. Daarnaast kan een tabel gebruikt worden om aan te tonen aan welke mineralen er een tekort zou ontstaan op langer termijn zonder het toevoegen van de essentiële vitaminen en mineralen.
Vitamine- en mineralensupplementen worden liefst niet gekookt, vitaminen kunnen vernietigd worden of verminderen door hitte, daarom worden ze meestal na het koken van de maaltijd toegevoegd.(15) Het geven van korrels als supplement (naast de huisbereide maaltijd) is niet voldoende.(17)
